ورود به‌بوشهر

‌‌ ورود به‌بوشهر  ‌  سه‌شنبه‌26 عقرب‌    بالاخره‌ در ميان‌ اين‌ گردوغبار و پذيرايي‌ با ملاطفت‌ مردم‌ قبل‌ از ظهر به‌بندر بوشهر وارد گرديدم‌. اهالي‌ با شادي‌ و شعف‌، تمام‌ شهر را آيين‌ بسته‌ بودند. لدي‌الورود به‌دارالحكومه‌ كه‌ به‌فاصله‌ پنج‌ شش‌ ذرع‌ در كنار دريا ساخته‌ شده‌، رفتم‌ و در آنجا منزل‌ گرفتم‌. اعيان‌ و …

ادامه‌ی مطلب

ملاقات‌ با نايب‌ شرقي‌ سفارت‌

‌‌ ملاقات‌ با نايب‌ شرقي‌ سفارت‌ ‌    روز بعد از ورود، ژنرال‌ قونسول‌ انگليس‌ مقيم‌ بوشهر و مستر هاوارد نايب‌ شرقي‌ سفارت‌ انگليس‌ به‌ديدن‌ من‌ آمدند.    شنيده‌ بودم‌ كه‌ بعد از عزيمت‌ من‌ مستر هاوارد نايب‌ شرقي‌ سفارت‌ انگليس‌ نيز حركت‌ كرده‌ و خود را به‌بوشهر رسانيده‌ است‌.    مي‌دانستم‌ كه‌ قدم‌به‌قدم‌ مواظب‌ …

ادامه‌ی مطلب

راجع‌ به‌مجلس‌

‌ راجع‌ به‌مجلس‌  ‌    چون‌ در مجلس‌ شوراي‌ ملي‌ مذاكراتي‌ شده‌ بود و بعضي‌ از وكلاي‌ مفسد و خائن‌، زبان‌ به‌اتهامات‌ و مفترياتي‌ گشوده‌ بودند، تلگراف‌ ذيل‌ را از بوشهر مخابره‌ كردم‌:  ‌ تهران‌ جناب‌ مستطاب‌ اجل‌ آقاي‌ ذكاءالملك‌ وزير ماليه‌ دام‌ اقباله‌    «نظر به‌اينكه‌ بر طبق‌ اطلاعات‌ در جلسه‌ رسمي‌ سرّي‌ كه‌ …

ادامه‌ی مطلب

در كشتي‌ مظفري‌

‌ در كشتي‌ مظفري‌    مسافرت‌ در اين‌ كشتي‌ مخاطره‌ عظيمي‌ بود. زيرا كه‌ مخصوص‌ سفر دريا ساخته‌ نشده‌ و چند جاي‌ آن‌ رخنه‌هاي‌ فاحش‌ داشت‌ كه‌ هر لحظه‌ ممكن‌ بود، در آب‌ فرو رود. وقتي‌ كه‌ به‌همراهان‌ تكليف‌ ورود در اين‌ كشتي‌ كردم‌، رقّتي‌ به‌من‌ دست‌ داد. كاپيتان‌ كشتي‌ كه‌ موافق‌ انتظار، اطلاعات‌ وسيعي‌ …

ادامه‌ی مطلب

جزيره‌ خارك‌

‌ جزيره‌ خارك‌  ‌    هلانديها كه‌ از هرج‌ومرج‌ قبل‌ از كريم‌خان‌ استفاده‌ كرده‌ از بصره‌ به‌جزيره‌ خارك‌ كه‌ اكنون‌ كشتي‌ ما از نزديكي‌ آن‌ مي‌گذرد، آمدند و استحكاماتي‌ ساختند. اين‌ جزيره‌ در ده‌فرسخي‌ شمال‌ غربي‌ بوشهر است‌. يك‌ فرسخ‌ و نيم‌ طول‌ و يك‌ فرسخ‌ عرض‌ دارد. در محصول‌ مرواريد، اين‌جزيره‌ رقيب‌ بحرين‌ است‌. …

ادامه‌ی مطلب

عهد قاجاريه‌

‌‌ عهد قاجاريه‌  ‌    دوره‌ قاجاريه‌ شروع‌ شد. انگليسيها با شيوخ‌ متمرّد قراردادهايي‌ بستند. دولت‌ ايران‌ به‌انگليسيها حق‌ داد، كه‌ در موقع‌ لزوم‌، براي‌ مرمت‌ كردن‌ كشتيهاي‌ خود، در ساحل‌ ايران‌ قدم‌گذارند. ناپلئون‌ كه‌ از اقصاي‌ اروپا بهتر از فتحعلي‌شاه‌ به‌اهمّيت‌ خليج‌ فارس‌ آگاه‌ بود خواست‌ از وضع‌ جغرافياي‌ اين‌ معبر معتبر استفاده‌ كند. …

ادامه‌ی مطلب

فوت‌ فرصت‌

‌ فوت‌ فرصت‌   در نوشتن‌ اين‌ سطور، قصدم‌ تحرير گزارش‌ يوميه است‌ و ابداً ميل‌ ندارم‌ به‌اشخاص‌ و دودمانها تعرض‌ بكنم‌. ولي‌ چه‌ بايد كرد كه‌ هر قدمي‌ برمي‌دارم‌، علامتي‌ از تن‌پروري‌ و بيفكري‌ و خرابكاريهاي‌ عمدي‌ تخت‌نشينان‌ قاجار حكايت‌ مي‌كند. سلطنت‌ پنجاه‌ساله‌ ناصرالدين‌ شاه‌، كه‌ قاجاريه‌ او را گل‌ سرسبد و درّة‌التّاج‌ خود …

ادامه‌ی مطلب

خطر

‌‌ خطر ‌    شب‌ قبل‌ از عزيمت‌ از بوشهر، خبر كتبي‌ محرمانه‌ از يكي‌ از مبادي‌ مهمه‌ رسيد و دبير اعظم‌ به‌من‌ ارائه‌ داد كه‌ شيخ‌خزعل‌ از تجهيزات‌ قشون‌، سخت‌ نگران‌ است‌ و قواي‌ خود را در سر راهها تمركز داده‌ است‌ و مي‌داند كه‌ براي‌ فرماندة‌ كل‌ قوا، خط‌سيري‌ جز بندر بوشهر به‌بندر …

ادامه‌ی مطلب

در سرزمين‌ الام‌

‌ در سرزمين‌ الام‌  ‌ پنجشنبه‌ پنجم‌ قوس‌    مقارن‌ ظهر بندر ديلم‌ از دور نمايان‌ شد و برق‌ شعف‌ از چشم‌ اطرافيان‌ من‌ درخشيد. همه‌ دورنمای عمارات‌ را با آنكه‌ از گل‌ و خشت‌ خام‌ است‌ به‌يكديگر نشان‌ داده‌ و يكديگر را تبريك‌ مي‌گفتند.    در يك‌ فرسخي‌ بندر، كشتي‌ ايستاده‌ و نتوانست‌ پيشتر …

ادامه‌ی مطلب

نشان‌ دولت‌

‌‌ نشان‌ دولت‌  ‌    در ساحل‌ چيز مضحكي‌ كه‌ ديدم‌ اين‌ بود كه‌ كاپيتن‌ به‌خاك‌ افتاده‌ شكر خداوند را به‌جاي‌ آورد. چون‌ به‌او نزديك‌ شدم‌، برخاست‌ نشان‌ درجه‌ اول‌ خارجه‌ را از من‌ تقاضا كرد. سبب‌ پرسيدم‌. معلوم‌ شد همان‌ وقت‌ كه‌ ما سوار شديم‌، كشتي‌ از دوجانب‌ سوراخ‌ بوده‌، و او رخنه‌ها را …

ادامه‌ی مطلب

نتهاي‌ سفير انگليس‌

‌‌ نتهاي‌ سفير انگليس‌  ‌    در بندر «ديلم‌» تلگرافي‌ از تهران‌ رسيد كه‌ هيأت‌ وزرا تقاضاي‌ مخابرة‌ حضوري‌ دارند. به‌دبيراعظم‌ و وزير پست‌وتلگراف‌ امر دادم‌ با من‌ به‌تلگرافخانه‌ بيايند. معلوم‌ شد در تعقيب‌ سختگيريهايي‌ كه‌ انگليسيها براي‌ عدم‌ عزيمت‌ من‌ به‌خوزستان‌ كرده‌ بودند، در اين‌ موقع‌ كه‌ ديدند جداً وارد ميدان‌ جنگ‌ مي‌شوم‌، عصباني‌ …

ادامه‌ی مطلب

روابط‌ با انگليس‌

‌‌ روابط‌ با انگليس‌  ‌    انگليسيها از ديرزماني‌ خود را موظف‌ به‌دخالت‌ در امور تجارتي‌ و سياسي‌ ايران‌ مي‌دانستند. واقع‌ بودن‌ اين‌ سرزمين‌ در جوار و معبر هندوستان‌ براي‌ ساكنين‌ اين‌ خاك‌، جرمي‌ عظيم‌ شمرده‌ شده‌، و براي‌ فاتحين‌ درياها، يك‌ حق‌ دخالتي‌ در اوضاع‌ آن‌. به‌اينواسطه‌ بيش‌ از يك‌ قرن‌ است‌ كه‌ اعمال‌ …

ادامه‌ی مطلب

تسليم‌ خزعل‌

‌‌ تسليم‌ خزعل‌  ‌    در اين‌ ضمن‌ تلگرافي‌ از طريق‌ بوشهر از خزعل‌ رسيد به‌شرح‌ ذيل‌:  ‌    مقام‌ منيع‌ حضرت‌ اشرف‌ آقاي‌ رئيس‌الوزرا دامت‌ عظمته‌    «تأخير اسف‌انگيز كه‌ در رسيدن‌ تلگراف‌ حضرت‌ اشرف‌ به‌فدوي‌ روي‌ داده‌، مانع‌ شد از اينكه‌ زودتر در جواب‌ مبادرت‌ شود، و باعث‌ انفعال‌ و شرمندگي‌ فدوي‌ گرديد. …

ادامه‌ی مطلب

در زيدون‌

‌‌ در زيدون‌  ‌    من‌ كه‌ معتاد به‌اعمال‌ سربازي‌ هستم‌ و عمر خود را در ميدانهاي‌ جنگ‌ و مؤانست‌ با توپ‌ و تفنگ‌ صرف‌ كرده‌ام‌، اشتغال‌ به‌مهام‌ مملكت‌ در اين‌ چند سال‌ مرا از توقف‌ در اردوگاهها بازداشته‌ است‌. از ديدن‌ لشكرگاه‌ چنان‌ سروري‌ به‌من‌ دست‌ داد كه‌ گويي‌ بعد از سالها غربت‌ به‌وطن‌ …

ادامه‌ی مطلب

احوال‌ اردوي‌ بهبهان‌

‌‌‌ احوال‌ اردوي‌ بهبهان‌  ‌    براي‌ اينكه‌ از حالت‌ و علميات‌ ستوني‌ كه‌ از اصفهان‌ تجهيز شده‌ بود و بايستي‌ از بحبوحة‌ بختياري‌ گذشته‌ به‌بهبهان‌ بيايد، اطلاع‌ كامل‌ حاصل‌ گردد، طياره‌ را مأمور كردم‌ به‌بهبهان‌ برود و خبر بياورد. شهر بهبهان‌ در سيزده‌ فرسخي‌ شمال‌ «زيدون‌» واقع‌ است‌. اين‌ عده‌ تحت‌ فرماندهي‌ سرتيپ‌ محمدحسين‌ …

ادامه‌ی مطلب

حركت‌ به‌«لنگير»

‌‌ حركت‌ به‌«لنگير»  ‌ يكشنبه‌ 8 قوس‌    بعد از دو شب‌ توقّف‌ در اردوگاه‌ اوليه‌ «زيدون‌»، صبح‌ امروز، مطابق‌ امري‌ كه‌ داده‌ شده‌ بود به‌طرف‌ مركز اردو كه‌ در «لنگير» است‌ حركت‌ كرديم‌. بياباني‌ خشك‌ پيش‌ آمد كه‌ از هيچ‌ طرف‌، علائم‌ خرمي‌ و شادابي‌ در آن‌ به‌نظر نمي‌رسيد. فقط‌ رودخانه‌ «زهره‌» كه‌ به‌طور …

ادامه‌ی مطلب

تشويش‌ اردوي‌ غرب‌

‌‌ تشويش‌ اردوي‌ غرب‌  ‌    در طول‌ طريق‌ من‌ متفكر و واقعاً ناراحت‌ بودم‌ و كمتر با كسي‌ صحبت‌ مي‌داشتم‌. تمام‌ توجّهم‌ به‌طرف‌ قشوني‌ بود كه‌ از طرف‌ لشگر غرب‌ امر به‌تجهيز داده‌، و بايستي‌ از خط‌ خرم‌آباد و لرستان‌ عبور كرده‌، و از مناطق‌ صعب‌العبور و جبال‌ شامخه‌ سفر نموده‌ و از ميان‌ …

ادامه‌ی مطلب