ملک حسین در مجموعه جسارتهای خود این جسارت را نیز دارد و هنگامی که زمان چنان توافقی فرا رسد اوست که رهبران و حکومتهای دیگر را از مخمصه خواهد رهاند.
آیندگان چهارشنبه ۶ فروردین ۱۳۴۸
در خاورمیانه عربی نه کشوری بیثباتتر از اردن است و نه رژیمی ظاهر شکننده رژیم ملک حسین را دارد. این یک پادشاهی است که نیمه بهتر سرزمین خود را از دست داده است؛ نیمه بیشتر جمعیتش، که یا آوارهاند یا فلسطینیان سابق، خود را واقعاً اتباع آن نمیشمارند؛ اقتصادش قابل زندگی نیست؛ مرزهایش دستخوش حملات دشمن است. هر زمان که بخواهد؛ و در درون خود قدرتی را پرورش میدهد که بسیار بیش از دولتی در داخل دولت شده است.
کمتر کشوری را میتوان یافت که موجودیت آن مانند اردن چنین بسته ادارهی دیگران باشد. هر لحظه که کویت و لیبی و عربستان و مصر و آمریکا نخواهند یا هر لحظه که اسرائیل و فدائیان عرب بخواهند اردن بر لب پرتگاه خواهد رفت. اگر کمکهای دولتهای صادر کننده نفت عربی نباشد یا پشتیبانیهای دو دولت بزرگ غربی، با میانجیگریهای مصر؛ اردن برپا نخواهد ایستاد. اسرائیل و چریکهای عرب هر دو این توانائی را دارند که موجودیت این کشور را با نیروی اسلحه تهدید کنند.
اما این همه ناتوانی از اردن وسیلهای ساخته است که هر قدرت ذینفعی را در خاورمیانه به صورتی به کار میآید. برای حکومتهای عرب، خاصه مصر، اردن پیشاهنگ هر راه حل سیاسی است. هیچکس در دنیای عرب نمیخواهد نخستین کسی باشد که با اسرائیل توافق کند. ملک حسین در مجموعه جسارتهای خود این جسارت را نیز دارد و هنگامی که زمان چنان توافقی فرا رسد اوست که رهبران و حکومتهای دیگر را از مخمصه خواهد رهاند.
دولت های بزرگ غربی اردن را آخرین پایگاه خود در خاورمیانه عربی مییابند. بی اردن دیگر رشته استواری با دنیای عرب نخواهد داشت.
چریک های عرب در اردن پناهگاه و پایگاه عملیاتی بسیار مناسبی میبینند. ملک حسین و ارتش کوچک او و سرزمین بیابانیش صدها و هزاران چریک را از زیر شمشیر برندهی ارتش اسرائیل رهانیدهاند.
یک سال پیش در کرامه واحدهای اردنی اسرائیلیها را عقب نشاندند و این که کرامه دیگر تکرار نشده به سبب قابلیت جنگی چریکها نبوده است. علاوه بر این اسرائیل به دلائل سیاسی قادر نیست دست به تعرضی در اردن بزند که از حدود محلی و موضعی فراتر رود.
و برای اسرائیل، ملک حسین و پادشاهی اردن شر لازمی است. تصرف ساحل شرقی اردن (ماوراء اردن سابق) و سرنگون ساختن حکومت ملک حسین اسرائیل را از آخرین فرصت توافق سیاسی با اعراب محروم خواهد ساخت. علاوه بر این ملک حسین و حکومتش و بدویان مسلحش یک راه حل جانشین برای چریکهای عربند. تا وقتی آنها هستند در کرانههای غربی و شرقی رود اردن چریکها برتری قاطع نخواهند یافت و همواره بخش قابل ملاحظهای از جمعیت خواهد بود که به ملک حسین بنگرد.
و شخص پادشاه چیزی بیش از یک “جیمزدین” دنیای عرب است. دلاوری جسمی و اخلاقی او و قابلیت نامحدودش برای رویاروئی با خطر و یک استعداد سیاسی طراز اول، که یادآور پدر بزرگ اوست، و حیثیت بزرگ در میان تودههای عرب به عنوان بهترین جنگندهی آنان، سرمایههای اندکی نیست. با همه ناتوانی و تهیدستی، او هنوز یکی از بهترین امیدهای اعراب است. هر حرکتی به سوی حل مسئله خاورمیانه ناچار از او آغاز خواهد شد.