زنده کردن رواداری شاید بزرگ ترین سهم گزاری نسل دوم انقلاب اسلامی در خردمند کردن سیاست در جامعه بود؛ نسلی که برای نخستین بار در تاریخ همروزگار ما، در گشاده کردن فضای سیاسی ایران تا شعار تکان دهندۀ «زنده باد مخالف ما» رسید …
*****
تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم* / ماندانا زندیان
زنده کردن رواداری شاید بزرگ ترین سهم گزاری نسل دوم انقلاب اسلامی در خردمند کردن سیاست در جامعه بود؛ نسلی که برای نخستین بار در تاریخ همروزگار ما، در گشاده کردن فضای سیاسی ایران تا شعار تکان دهندۀ «زنده باد مخالف ما» رسید ـ شعاری که در جنبش سربلند سبز به هیات «مرگ بر هیچ کس» فریاد، بلکه زندگی شد؛ ما هرگز به زشتی های هماوردان خویش نزدیک نشدیم، و این دست نمی داد مگر با نقد پیاپی خود و مخالفانمان.
ما برای ساختن و نگاه داشتن چنین فرهنگی می کوشیم، برای ساختن جامعه ای چنان نو که سخنگویان یک جنبش اجتماعی فراگیر آن از نقد و نفی خویش، و بالیدن تا رسیدن به بدنۀ جنبشی که در پی نقد خود با هر اندیشۀ شایسته به گفت و گو می نشیند، نهراسند؛ حادثه ای که هرگز در یک نظام واپس گرا رخ نمی دهد؛ حادثه ای که هرگز در نسل های پیش تر رخ نداد.
نسل ما از رو به رو شدن با خود به رهاشدن از خود و ردشدن از خود ـ تمام نشدن در خواست خود در به دست آوردن حق فردی یا دست داشتن در امر همگانی ـ رسید؛ سیاست را از انحصار قدرت درآورد و امر همگانی را به مسیر شناختن حق برابر برای همۀ شهروندان جامعه افکند؛ نبرد این نسل با جمهوری اسلامی ـ تجسم جهل و واپس گرایی و نابرابری تا ته ظرفیت این واژه ها، نظامی که از ژرفای نادانی به پندار توانایی رسیده است ـ برای جای انداختن این فرایافت در فرهنگ جامعه و نهادینه کردن آن در سازمان های دولتی است ـ ساختن جامعه ای شایستۀ جهان امروز که واقعیت ایران را به ایدۀ با شکوه ایران، آنسان که تاریخ می شناسد، نزدیک کند.
نو شدن و به امروز تعلق یافتن با مسئولیت پذیری دست می دهد، به دخالت عموم مردم در امر همگانی در گسترۀ سیاست می رسد و دمکراسی را به معنای سازمان دهی قدرت بر اساس خرد تعریف می کند؛ و «این رهایی ست، سخن نیست.»**
ماندانا زندیان
*مهدی اخوان ثالث
**ف. ع. از ایران
