بعد از گذشت ۳۵ روز از تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، به نظر می‌رسد که روس‌ها از اهداف حداکثری خود بعنی تصرف کی‌یف منصرف شده‌اند. گرچه مقامات روسیه و مدافعان سینه‌چاک آن در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مدام تکرار می‌کنند که روسیه از اول هم قصد نداشت کل اوکراین را اشغال کند، و معاون وزیر دفاع روسیه و یکی از مذاکره‌کنندگان روسی این عقب‌نشینی را حرکتی در جهت پیش‌برد مذاکرات اعلام کرده‌اند، اما نوع قشون‌کشی روسیه نشان می‌داد که هدف اصلی آن‌ها اتفاقاً اشغال پایتخت اوکراین یعنی کی‌یف بود، حرکت کاروان نظامی معروف ۶۴ کیلومتری از محور شمال به سمت کی‌یف در هفته نخست جنگ گواه این مدعاست. اما بخشی از این کاروان منهدم شده، بخشی به غنیمت اوکراینی‌ها درآمده و بخشی از آن هم از امروز در حال ترک محور است.
آغاز فرآیند صلح یا شروع جنگ فرسایشی طولانی؟!
محمد محبی
بعد از گذشت ۳۵ روز از تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، به نظر می‌رسد که روس‌ها از اهداف حداکثری خود بعنی تصرف کی‌یف منصرف شده‌اند. گرچه مقامات روسیه و مدافعان سینه‌چاک آن در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مدام تکرار می‌کنند که روسیه از اول هم قصد نداشت کل اوکراین را اشغال کند، و معاون وزیر دفاع روسیه و یکی از مذاکره‌کنندگان روسی این عقب‌نشینی را حرکتی در جهت پیش‌برد مذاکرات اعلام کرده‌اند، اما نوع قشون‌کشی روسیه نشان می‌داد که هدف اصلی آن‌ها اتفاقاً اشغال پایتخت اوکراین یعنی کی‌یف بود، حرکت کاروان نظامی معروف ۶۴ کیلومتری از محور شمال به سمت کی‌یف در هفته نخست جنگ گواه این مدعاست. اما بخشی از این کاروان منهدم شده، بخشی به غنیمت اوکراینی‌ها درآمده و بخشی از آن هم از امروز در حال ترک محور است.
این تغییر مهم در جبهه شمالی جنگ، نتیجه مقاومت اوکراینی‌هاست. به دنبال زمین‌گیر شدن ستون‌های زرهی ارتش روسیه در جبهه‌های شمال و جنوب، ارتش اوکراین چندین روز است که از وضعیت پدافندی خارج شده و دست به عملیات آفندی هم زده است، مهم‌ترین دستاورد اوکراین تا اینجای کار آزادسازی شهر استراتژیک ایرپین در نزدیکی کی‌یف است. اگر روس‌ها تسلط بر ایرپین را تثبیت می‌کردند، این شهر می‌توانست دروازه عملیات بزرگ اشغال کی‌یف باشد.
به دنبال این موفقیت ارتش اوکراین، روس‌ها در حال عقب‌نشینی و یا حداقل کاهش قابل ملاحظه نیروها و تجهیزات خود در محورهای کی‌یف-چرنیهیف و کی‌یف-سومی هستند. احتمالاً روس‌ها به فکر اجرای نقشه جایگزین هستند. ارزیابی شخصی بنده با توجه به جابه‌جایی نیروها این است که این کار عقب‌نشینی در معنای دقیق کلمه نیست، بلکه انتقال نیروها از محورهای شمالی به محورهای جنوبی است.
به نظر می‌رسد که پلنB روس‌ها بعد از شکست پلنA، تمرکز در جبهه جنوب و اشغال کامل و پس از آن تثبیت تسلط بر نوار ساحلی اوکراین است، این عملیات در قالب تلاش برای اشغال کامل و اتصال خارکف به دونتسک، لوهانسک، ماریوپول، خرسون، میکولایف و در نهایت تهاجم همه‌جانبه به بندر استراتژیک اودسا صورت خواهد گرفت، هدف اصلی از این طرح احتمالی، قطع دسترسی اوکراینی‌ها به دریای سیاه و دریای آزوف خواهد بود.
در چنین سناریویی، ارتش اوکراین برای مقابله با پلنB ارتش روسیه، باید ضمن حفظ هوشیاری در محورهای شمالی، سه عملیات تهاجمی بسیار سنگین و خونین را در محورهای جنوبی سازماندهی کند، عملیات شکست حصر ماریوپول، عملیات آزادسازی حومه خارکف، و عملیات آزادسازی شهر خرسون.
در ماریوپول و خارکف خونین‌ترین و سخت‌ترین نبردهای این جنگ در جریان است، این دو شهر در حال تبدیل شدن به تلی از خاک هستند، تصاویری که از این دو شهر منتشر می‌شود، به معنای واقعی کلمه آخرالزمانی هستند. اما هنوز این دو شهر به اشغال روس‌ها در نیامده‌اند. تردیدی ندارم در سال‌های آینده از مقاومت دلیرانه مدافعان این دو شهر آن هم زیر آتش سهمگین توپخانه دشمن فیلم‌ها ساخته خواهد شد. کسانی که با ساختارهای ارتش‌های بزرگ جهان آشنایی دارند می‌دانند که ارتش روسیه یک ارتش توپ‌خانه‌محور است و قدرت و حجم آتش آن بی‌نظیر و هول‌ناک است. گرچه شکست محاصره این دو شهر کار سختی است، اما برای ارتش اوکراین کار ناممکنی نیست.
در خرسون البته، وضعیت روس‌ها روزبه‌روز شکننده‌تر می‌شود، اگر اوکراینی‌ها بتوانند این شهر را از اشغال روس‌ها آزاد کنند به راحتی می‌توانند روی شکست حصر ماریوپول و عقب راندن روس‌ها به دونتسک و لوهانسک متمرکز شوند. در این صورت پلنB روس‌ها هم با شکست مواجه خواهد شد و احتمالاً سعی خواهند کرد در دو منطقه دونتسک و لوهانسک که از چند سال قبل تحت کنترل جدایی‌طلبان است، مواضع خود را مستحکم کنند، اما مسأله این‌جاست که همین الان هم این منطقه در تیررس آتش توپخانه ارتش اوکراین است، چه بسا ممکن است اوکراینی‌ها بخواهند روس‌ها را از همین دو منطقه هم بیرون برانند.
هنوز زود است که از شکست بزرگ ارتش روسیه حرف بزنیم، اما تا اینجای جنگ آبرویی برای سالدات‌های روسی باقی نمانده است. به‌هر‌حال عقب‌نشینی امروز از محور شمال کی‌یف می‌تواند دو احتمال را در ذهن متبادر کند، احتمال نخست اینکه، مذاکرات دیپلمات‌های روسی و اوکراینی در استانبول با میانجی‌گری ترکیه به نتایج مثبتی منجر شده و احتمالاً این عقب‌نشینی، یک آتش‌بس و شاید طرح صلحی را در پی خواهد داشت. احتمال دوم هم اینکه، روس‌ها توان نبرد طولانی در همه جبهه‌ها را ندارند و شاید می‌خواهند در چند جبهه جنوبی یک سلسله نبردهای فرسایشی را شروع کنند و مترصد فرصتی برای پیروزی محدود در جبهه‌های جنوب و گرفتن امتیاز از اوکراینی‌ها و ناتو باشند.
نقل از:
