این‌بار، در آستانه و آغاز سال دیگری از عمر گرانقدر دکتر جواد طباطبایی، ما بر آن شدیم که بیانِ شادیِ دلِ وامدار و احترامِ سرِ فرودآمده در قدرشناسیِ خدمتِ سترگِ ایشان به ایرانِ ارجمندمان را به کلام دوستی واگذاریم. بگذاریم که این‌بار، به مناسبت سالگردِ این روز فرخنده، فردی از میان نسل‌های جوانترِ ایرانیان، زبانِ ما در یادآوریِ مقامِ بلندِ دکتر طباطبایی شود. بدین مقصود، در بیان شادباش خود، نوشتۀ علیرضا کیانی (ششم آگوست ۲۰۲۰) را برگزیدیم و آن را، با اجازۀ ایشان، به دکتر طباطبایی تقدیم می‌کنیم.
عطار در تذکره‌الاولیا در ستایش امام ابوحنیفه می‌گوید: «شافعی گفت: جمله علمای عالم عیال ابوحنیفه‌اند در فقه». واژه عیال در نگاه نخست معنی همسر می‌دهد ولی به فرهنگ دهخدا که سر بزنیم خواهیم دید که عیال که واژه‌ای با خاستگاه عربی است، معنای دوردست‌تری نیز دارد که مستمند و نیازمند از جمله آن است؛ چنانکه خود دهخدا از سنایی در آنجا بیتی می‌آورد که: «نیستم در سخن عیال کسی / نپرم من به پرّو بال کسی». درواقع، سنایی در اینجا یادآور می‌شود که در سخن‌سرایی نیازمند کسی نیست.
این همه گفتم که بگویم که کسی از من پرسید «جواد طباطبایی» مگر چه کرده که او را شایسته نکوداشت می‌دانی؟ اینجا به او می‌گویم که در بزرگی او همین بس که پس از این هیچ کسی در سپهر اندیشه بر ایران نمی‌تواند کار خود را پیش ببرد و نامی به هم بزند مگر اینکه با دکتر جواد طباطبایی حساب خود را روشن سازد، حال یا منتقد فکر او باشد یا حامی اندیشه‌اش. در این معنا، به تاسی از شیخ نیشابوری و با کمی دستکاری معنایی خیلی سرراست می‌توان گفت که جمله علمای عالم، عیال جواد طباطبایی هستند در تامل بر ایران. یعنی دوست و دشمن، اگر می‌خواهند درباره جایگاه مفهومی ایران سخن بگویند نیازمند این هستند که حساب و کتاب خود را با اندیشمند تبریزی ما نیز روشن سازند.
علیرضا کیانی
