استواری تا کنون ایران را باید به فال نیک گرفت و از آن بازنگشت. آنها که ما را به مبارزه خواسته‌اند، خود باید تغییر روش بدهند. ایران آنچه ممکن بوده انجام داده است و شکیبایی و آرامش آن نباید در هیچ شرایطی تعبیر به ضعف شود. قطع رابطه با ایران در مورد مصر یا سرد شدن مناسبات در مورد سوریه، یا دشمنی آشکار در مورد عراق به حال خود آن کشورها زیان داشته است.
جبهۀ استوار
آیندگان ۹ خرداد ۱۳۴۹
داریوش همایون
قدرت همراه با اطمینان و شکیبایی از همۀ سخنان شاهنشاه در مصاحبه با خبرنگار تلویزیون فرانسه بیرون می‌زد. این قدرت را می‌توان در سیاست‌های داخلی ایران دید و در روابط خارجی آن ـ چنان که بینندگان و شنوندگان آن مصاحبه احساس کردند.
از آن مصاحبه خوب برمی‌آمد که ایران، بی‌آنکه هیچ تمایلی داشته باشد، هدف دشمنی پاره‌ای حکومت‌های عرب قرار گرفته است و با آنکه از این وضع هیچ خوش‌دل نیست، کمترین نگرانی در بارۀ آن ندارد. این که حکومت عراق ترجیح داه است به راه استعمار برود و یا سوریه در اندیشۀ دست‌اندازی بر خلیج فارس است و دعاوی کودکانه‌ای در بارۀ خوزستان دارد، یا مصر نمی‌خواهد این حقیقت را بپذیرد که دوستی ایران بیشتر به سود اوست، مایۀ تأسف ایران است. ولی این کشور هیچ غمی ندارد.
تا آنجا که مربوط به عراق است، مقابله ادامه خواهد یافت تا وقتی عراقی‌ها به خود آیند و رویای جهان‌گیری را از سر بیرون کنند و به حقوق خود قانع باشند. دشمنی عراق امری نیست که لحظه‌ای حکومت ایران را دچار تردید کند. ایران از آن روزها بسیار دور شده است که برای رفع اختلافات با دیگران آمادۀ هر گذشتی بود. در ده سالۀ گذشته دشمنی‌های خارجی اهمیت و ارزش واقعی خود را بر ایران نموده‌اند.
چنان که این تجربه نشان داده است، برای کشوری که به راه خود می‌رود و پیوسته بر نیروی خود می‌افزاید، وجود دشمنان خارجی لزوماً خطرناک نیست. دلمشغولی به خطر خارجی را افزایش هوشیاری و کوشش سازنده جبران می‌کند. عراق، البته ناتوان‌تر از آنست که تهدیدی باشد. ولی سیاست‌های کنونی عراق در نهایت امر ایجاد ترتیبات نیرومندی را در سراسر خلیج فارس آسان خواهد کرد. عراقی‌ها آخرین تردیدهای کسانی را که باید جبهۀ استواری در برابر هر مداخلۀ خارجی پدید آورند برطرف می‌کنند کافی است هر حکومت مسئولی در خلیج فارس مقاصد عراق و پشتیبانان خارجی آن را در نظر آورد و به قوت استدلال ایران در مورد همکاری منطقه‌ای تسلیم شود.
از نظر خود ایران نیز مقابله با عراق به تقویت مواضع در کرانۀ شمالی خلیج فارس، افزایش قدرت نظامی و اقتصادی و بسط تسهیلات بندری و کشتیرانی منجر خواهد گردید. مأموران ایرانی اکنون بار مسئولیت را دو بار احساس می‌کنند. هر یک از آنها پیوسته سهم خود را در مقابله با دشمن در نظر دارد. در این مرحلۀ تازۀ مبارزه ضداستعماری که ایران وارد آن شده است کمتر عنصری منفی می‌توان یافت.
مصری‌ها، سوری‌ها و عراقی‌ها در دهه گذشته بیهوده یکی از استوارترین دوستان خود را رنجانیده‌اند و به دشمنی گرفته‌اند. ولی سهم آنها در سخت‌تر کردن ایران، در افزایش قدرت عمل این کشور و در هشیاری روزافزون سیاست‌های داخلی و خارجی آن انکار نمی‌توان کرد. آنها فضای دشواری برای ایران بوجود آوردند که به حال پختگی و رشد سیاست‌های این کشور سودمند افتاد. ایران در آغاز از این همه دشمنی‌ها بی‌جهت آزرده شد. ولی به زودی آموخت که چگونه باید با آنها روبرو شود.
استواری تا کنون ایران را باید به فال نیک گرفت و از آن بازنگشت. آنها که ما را به مبارزه خواسته‌اند، خود باید تغییر روش بدهند. ایران آنچه ممکن بوده انجام داده است و شکیبایی و آرامش آن نباید در هیچ شرایطی تعبیر به ضعف شود. قطع رابطه با ایران در مورد مصر یا سرد شدن مناسبات در مورد سوریه، یا دشمنی آشکار در مورد عراق به حال خود آن کشورها زیان داشته است.
از آنجا که در مورد دست کم دو کشور از میان این کشورها هنوز نمی‌توان از نشانه‌های بازگشت به میانه‌روی و خردمندی سخن گفت، روش محکم کنونی ایران ضرورتی به تغییر نمی‌بیند. ما در برابر عراق و سوریه چیزی از دست نمی‌دهیم. آنها می‌توانند هرچه می‌خواهند بکنند. هر کوششی برای اصلاح در روابط با آنها در شرایط کنونی بیهوده است. برعکس باید همۀ نیروها را برای ناکام گردانیدن طرح‌های آنها تجهیز کرد. در میدان اصلی که خلیج فارس است روشن بودن هدف‌ها و قدرت داشتن در رسیدن بدآنها بیشتر به کار ایران می‌آید. در همین میدان هم هست که باید حریفان را به راه آورد.
