خانمها، آقایان، دوستان ارجمند! بسیار خوش آمدید. حضور شما امشب در مراسم بزرگداشت داریوش همایون ـ با اجازه ایشان به سنت سیاسیها امشب در سخنانم از واژه آقا فاکتور میگیرم ـ بله حضور شما امشب در مراسم بزرگداشت داریوش همایون موجب سرفرازی دستدرکاران تلاش و بیتردید موجب خرسندی و رضایت خاطر ایشان به عنوان موضوع این مجلس است. همه ما در اینجا گرد آمدهایم تا زندگانیای را بزرگ داریم که طول آن هر قدر هم باشد و بشود ـ که ما آرزوی طول عمر هرچه بیشتری برای ایشان داریم ـ باز هم این طول عمر به پای عرض و ژرفای این زندگی نمیرسد.
اما پیش از آن که به مضمون درازا و ژرفای این زندگانی بپردازیم و هر یک به سهم خود به آن ادای احترام کنیم، اجازه دهید همراه با هم جامهایمان به سلامتی وجود ایشان بنوشیم.
آقای داریوش همایون با اجازه شما و به سلامتی وجود ارزشمندتان!
حال با اجازه میخواهیم برنامه را آغاز کنیم و در ابتدا روند آن را به اطلاع دوستان برسانیم:
برنامه امشب ما با نمایش پرتره ۵۰ دقیقهئی از فرازها و بخشهائی از زندگی داریوش همایون از نگاه تلاش آغاز میشود. گفتم نمایش به این معنا که این زندگینامه بر بستر متن نوشتاری و تصویری تهیه شده است. یعنی به یاری عکس و فیلم و صدا و موزیک انطباق همه اینها به روشی کاملاً نو با استفاده از تکنیک الکترونیکی توسط تلاش تهیه شده است که در همینجا از سوی تلاش به آقای همایون تقدیم می شود.
در کنار این پرتره صوتی ـ تصویری با نام «آشنائی دوباره با داریوش همایون»، شماره جدید فصلنامه تلاش حاوی مجموعهئی از نوشتهها و مقالاتی تدارک دیده شده تا به مناسبت امشب و در این مراسم به داریوش همایون و به نشانه سپاس از دههها خدمات فرهنگی ـ سیاسی ایشان هدیه شود. ایده تدارک این شماره از سوی همکار بسیار گرانقدر تلاش یعنی دکتر مهرداد پاینده بوده است. ما میخواهیم از سوی تلاش و همه کسانی که در این شماره قلم زدهاند با این اقدام خود مراتب احترام و قدردانی خود را از داریوش همایون اعلام نمائیم. همکاران ما در این شماره عبارتند از: آریا پارسی، بهروز داودیان، مهدی استعدادی شاد، سیروس علینژاد، فرهاد یزدی، دکتر مهرداد پاینده، دکتر حسن منصور، م. سحر، علی کشگر، حشمت رئیسی، دکتر محمد رضا خوبرویپاک، مهدی فتاپور، مهرداد احسانیپور، جمشید طاهریپور، محسن کردی که از همه این دوستان بابت همکاری صمیمانهشان از صمیم دل سپاسگزاری میکنم.
علاوه بر این دو، ـ محصول گرانقدری به مناسبت این مراسم آماده و ارائه میشود که باید آن را چون ورق زر برد و خواند. کتاب «من و روزگارم» اثر تازه داریوش همایون که نشر تلاش موفق شد آن را به این تاریخ و به این مراسم برساند. در اینجا باید در کنار داریوش همایون صاحب اثر، به همتگران و نقشآفرینان آن، در اثر پرقدری که آفریدهاند تهنیت گفت. در صدر آنها بهمن امیرحسینی به عنوان پایهگذار ایده نخستینی این اثر که این ایده را در قالب مصاحبهئی که با آقای همایون انجام دادند، متحقق نمودند، از آریا پارسی که به همتش بخش روزنگاریهای دوران جوانی داریوش همایون که بسیار خواندنیست گردآوری و به این اثر افزوده شده و آن را در مقایسه با زندگینامهنویسی متداول ایرانیان به سطح کاملاً استثنائی ارتقا داده است. در اینجا نمیتوانم مراتب قدردانی نشر تلاش را از یکی از دوستان با همت و ایراندوست، بابت کمک ارزشمندی که در فراهم شدن بخشی از هزینه چاپ این اثر نمودهاند، ناگفته بگذارم. البته به خواست خود ایشان و روحیه سرشار از تواضعی که دارند از ذکر نام ایشان معذورم. اما تا این اندازه اجازه دارم که رسماً سپاس دستدرکاران تلاش را از همت و یاری صمیمانه ایشان اعلام دارم. همچنین سپاس ما از زحمات آقای کشگر به عنوان پای محکم و پایدار انتشار آثار داریوش همایون جای خود دارد. من در اینجا و پیشاپیش به همه میهمانان گرانقدر خود توصیه میکنم، به عنوان بهترین و ماندگارترین یادگار این شب و این مراسم کتاب من و روزگارم را تهیه کرده و بخوانند و تا جائی که میتوانند برای دیگرانی که از حضور در این جمع محرومند سوغات و هدیه ببرند، بویژه دوستانی که از راههای بسیار دور آمدهاند. البته سایر آثار ایشان از آنچه که در اختیار تلاش بوده است، و در کنار آنها چند شماره به یادماندنی تلاش و آثاری از انتشارات ما در همین مراسم ارائه شده و دوستان میتوانند آنها را تهیه نمایند.
پس از این مقدمات برویم برای آغاز برنامه، برنامه ما ابتدا با پخش پرترهئی از زندگی آقای همایون و همانگونه که گفتم از نگاه تلاش آغاز میشود. طول این برنامه ۵۰ دقیقه است. پس از آن بخش سخنرانیها آغاز میشود که برای هر سخنرانی بیست دقیقه در نظر گرفته شده است و هر کدام را به موقع خود اعلام خواهم نمود. پس از سه سخنرانی نخستین، برای شام مختصری در خدمت دوستان خواهیم بود. پس از صرف شام دو سخنرانی دیگر خواهیم داشت و در انتها میکروفون را به صاحب این مراسم داریوش همایون خواهیم سپرد. از همکارانم خواهش میکنم اقدام به پخش فیلم بنمایند.
امشب در جمع ما افراد بسیاری از اهل سیاست، اهل سخن، قلم و فکر و فرهنگ حضور دارند. بیتردید بسیاری از شما دوستان سخنان پرقدری در ارج و احترام داریوش همایون دارید که حتماً اگر امکان فراهم بود، با کمال میل پشت تریبون آمده و بیان میداشتید. دانستن این واقعیت کار ما را سخت مینمود. این سختی از آنجا بود که ما را وادار به گزینش در میان جمعی میکرد که همه آنها را قبول داریم و مورد احترام تلاش هستند و بسیاری هم به فراخور زمان و موضوع از همکاران تلاش بوده و از وجودشان و نظراتشان در فصلنامه و سامانه تلاش بهره بردهایم. اما چه کنیم که بدلیل تنگی وقت ناگزیر بودیم از میان دوستان حاضر انتخاب کنیم. و انتخاب از میان خوبان همیشه سخت است.
نکته دیگری که کار تصمیمگیری را سخت میکرد و ما را وادار به گزینش دیگری، این که: در این مراسم با این تعداد ساعات اندک میبایستی در باره فردی سخن گفته شود که طول زندگی فعال اجتماعیاش، به کنار که زمانی بیش از شش دهه را در بر میگیرد، ما در رابطه با طول این زندگی پرتحرک و پرکار مشکلی نداشتیم، سختی اصلی در پرداختن به عرض یا به قول معروف ژرفای این زندگی اجتماعی و شاخههای متعدد آن بود. همه میدانیم که عرصههای فعالیت اجتماعی همایون متعدد است. ما در اینجا هم مجبور بودیم تنها به شاخهها و فرازهائی از این زندگی بپردازیم.
در اینجا هم ما ناچار بودیم دست به گزینش بزنیم. ناگزیر چند حوزه موضوعی را برگزیدیم: اول حوزه سیاست را که از سوئی پایگاه اصلی خودماست و از سوی دیگر جدا کردن شخصیت همایون و فعالیتهایش از این حوزه ناممکن. ما برای سخن گفتن در این حوزه و در باره همایون مهدی خانبابا تهرانی را برگزیدیم. تناسب پیام این مراسم است که سخن گفتن خانبابا را در این جمع شایستهتر میسازد. راستی چه کسی میتوانست مناسبتر از وی باشد؟ کسی که همنسل همایون است، تقریباً همزمان با وی فعالیت را آغاز کرده و سراسر زندگی خود را وقف فعالیت سیاسی نموده است و عموماً هم در جبههئی که ظاهراً همایون بدان تعلق نداشته است، یعنی چپ. خانبابا یکی از سرشناسان و قدیمیترین چهرههای چپ ایران است. همایون را دهههاست که میشناسد. پس از سالها فعالیت در جبهه سیاسی مخالف او، امروز در باره والاترین و بالاترین موضوعات یعنی در مسئله حفظ ایران به عنوان بالاترین ماهیت، در ضرورت بازگشت به ارزشهای دمکراتیک و در ضرورت پیشهکردن رواداری سیاسی و گردن گذاشتن به این اصل که ما همه اعضای یک ملتیم و باید بتوانیم در کنار هم و با هم زندگی سیاسی و اجتماعی داشته باشیم، با همایون همنظر. پیام اصلی این بزرگداشت در اصل همین است. ما بر اساس این پیام که مرزهای خانوادههای سیاسی ایران را در مینوردد، ایشان را به عنوان سخنران نخست انتخاب کردیم، زیرا در کنار همایون خانبابا تهرانی خود سالهاست که دیگر به یکی از پیامآوران این پیام بدل شده است. البته که از درون خانواده سیاسی دیگر ایران یعنی چپ. با اجازه دوستان میکروفون را به ایشان میسپاریم. آقای تهرانی بفرمائید!