موسوی و کروبی، زبان جنبشاند
- دویچهوله ـ آقای داریوش همایون، به نظر شما جنبش اعتراضی مردم ایران که به جنبش سبز معروف شده آیا در این برهه زمانی شکستخورده، یا زمینگیر شده؟
همایون ـ هیچکدام. برای اینکه این جنبش صرفاً جنبش اعتراضی نیست. یکوقتی بود، اولش بود ولی این جنبش تغییر کلی سیاست و فرهنگ ایران است و این هم یک روز و دو روز نیست و ادامه دارد و همینکه این جنبش زنده است و در سطحهای متفاوت فعالیت میکند نشانه پایداری و پابرجاییاش است.
- دویچهوله ـ با توجه به اینکه یکبخشی از این جنبش یکبخشی از جناح حاکمیت در ایران است، به نظر شما این جنبش یک جنبش اصلاحی است یا یک جنبش براندازانه برای تغییر کلیت حکومت جمهوری اسلامی؟
همایون ـ اینکه جناحی از حکومت با این جنبش همکاری میکند حالت اصلاحطلبانه دارد. خود جنبش هم جنبش انقلابی کلاسیک نیست. یک انقلاب آگاهی است بهاصطلاح. این است که همه به این نتیجه رسیدهاند که با این سیاست و با این فرهنگ سیاسی نمیشود این کشور را اداره کرد و پیش برد. باید تغییر بکند.
- دویچهوله ـ نقش آقای میرحسین موسوی و آقای کروبی را در پیشرفت این جنبش و حرکتش به سمت جلو، شما چطور ارزیابی میکنید؟
همایون ـ نقش بسیار مؤثری بوده است و شاید مؤثرتر هم شده است برای اینکه اینها زبان جنبش هستند و درجاهایی که خود جنبش نمیتواند ابراز بکند خودش را مانند تظاهرات خیابانی. این است که سخنان اینها، مصاحبههایشان، دعوتشان از مردم که بیایند درصحنه باشند و نترسند، بسیار مؤثر است و نقش مثبتی است.
- دویچه وله ـ ولی بسیاری به گذشته آقای موسوی یا آقای کروبی اشاره میکنند. شما چطور، آیا فکر میکنید این بازگشت به گذشته باید همچنان انجام بشود و مرتب این انتقاد صورت بگیرد که بالاخره اینها بخشی از حکومت ایران بودهاند؟
همایون ـ اینها که مرتب به روی گذشته تکیه میکنند، تصمیم گرفتهاند که با گذشتهشان تمام بشوند. افراد در موقعیتهای گوناگون میتوانند تغییر بکنند و اینها هم تغییر کردهاند. بخصوص کروبی. چون من شنیدهام که بقیه زندگیاش را گذاشته است برای جبران آنچه که در آن سالها کردهاند.
- دویچهوله ـ شما چشمانداز این جنبش را به چه صورت میبینید؟ آیا تداوم مبارزات اجتماعی را باید ما منتظرش باشیم یا انتظار داشته باشیم که ریزش همچنان در حکومت ایران ادامه داشته باشد؟
همایون ـ هر دو، و این دو به هم کمک میکنند. این دو تا در کنار هم با تأثیر رویهم عمل میکنند. اگر این جنبش نمیبود آن ریزش صورت نمیگرفت و اگر ریزش نباشد جنبش بخش مهمی از سرزندگیاش را از دست میدهد. هر دو اینها بر ضد آن فرهنگ و سیاستی که عرض کردم، دارند کار میکنند.
- دویچهوله ـ بسیاری این سئوال را مطرح میکنند که این جنبش اعتراضی چه موقع به نتیجه میرسد و چه موقع میتواند پیروز بشود. شما چه چشماندازی برای این پیروزی یا زمان پیروزی متصور هستید؟
همایون ـ زمان نمیشود تعیین کرد برای اینکه راه کوبیده شده و همواری در پیش نیست و جنبش در هر قدم با مشکلات بسیار زیاد روبرو است. ولی با توجه به اینکه این جنبش نمرده است و ادامه دارد و عوامل زنده نگهداشتنش هر روز هست در آن جامعه، و با توجه به مشکلات روزافزون حکومت با بنبستهایی که هم امروز گرفتارش است و هم در روزهای آینده در پیش دارد، این جنبش موفق خواهد شد. منتها از مراحلی خواهد گذشت. و شاید نخستین مرحلهاش این باشد که احمدینژاد را شکست بدهند.
- دویچهوله ـ و مرحله بعدی؟
همایون ـ مرحله بعدی گرفتن سنگرهای بیشتر است. انتخابات همیشه امکانی است در رژیم اسلامی برای اینکه مردم از یک فرصتهایی استفاده بکنند. و شاید باز این فرصتها پیش بیاید. ولی جبهههای مبارزه بسیار است و با افزایش دشواریهای رژیم بیشتر هم خواهد شد و امکان استفاده از آنها هم بیشتر خواهد شد.
- دویچهوله ـ شما بهعنوان بخشی از اپوزیسیون خارج از ایران فعالیت میکنید. چه نقشی برای اپوزیسیون در بیرون از ایران متصور هستید؟
همایون ـ پشتیبانی، پشتیبانی و پشتیبانی. ادعای تصاحب و تملّک بخشی از جنبش سبز و بخشی از گفتمان جنبش سبز کار غلطی است و دستهبندی بر سر جنبش سبز خلاف منظور است و این جنبش سبز مرزها را از بین برده است. مرزهای درونی گرایشهای سیاسی، مرزهای درون و بیرون، و اگر کسانی هم همچنان روی عادت گذشته به دستهبندی و این گوشه مال ما، آن گوشه مال شما، ادامه بدهند طبعاً خلاف منظور عمل کردهاند و اثرشان هم خیلی کم خواهد بود. ولی هر چه پشتیبانی بیشتر باشد، بخصوص در مورد قربانیان جنبش سبز و قربانیان سرکوبگری حکومت، خب، نقش مؤثرتری خواهد بود.
- دویچهوله ـ آیا در آینده سیاسی ایران شما میتوانید جایگاهی برای کسانی مثل هواداران آقای خامنهای یا احمدینژاد متصور شوید؟
همایون ـ بله، ممکن است حتی کسانی از نزدیکان اینها بپیوندند به مردم و مردم هم نشان دادهاند که اصلاً دنبال انتقامجویی و تسویهحساب نیستند. و باید این در را باز گذاشت. باید به همهکسانی که الآن در حکومت هستند این آینده را نوید داد که اگر به مردم بپیوندند، اگر به کشور بیاندیشند تا به منافع شخصیشان، جایی خواهند داشت در آینده ایران.
دویچهوله
۳ ژوئن ۲۰۱۰
